Küçükçekmece Belediye Hizmet Binası

Bu proje Mies van der Rohe Award 2015 adayıdır.

Küçükçekmece Belediyesi Yeni Hizmet Binası, belediyenin artan mekan ihtiyacı sonrasında yeni bir yerde yeni bir anlayışla tasarlanmıştır. Kamusal işlevi nedeniyle bu yeni binanın gelişmekte olan bir bölgede ve o bölgeyi dönüştürebilecek potansiyelde olması öngörülmüş, ilçe genelinde de ortaya koyduğu ‘yeni kavramlar’ ile hizmet sunduğu kamuya öncü ve örnek olan anlayışla sürece başlanmıştır.

Uluslararası ölçeğin getirdiği doğal kaynakların akıllıca kullanımı ilkesi çerçevesinde sürdürülebilirlik bilincini kamuya daha kolay aktarabilmek için yeni yapılacak binanın ‘yeşil bina’ özelliklerini içermesi istenmiştir. Bu projede BREEAM-BESPOKE kriterleri kullanılmış ve BRE-GLOBAL  bu projeye has iklim ve bina çeşidine göre kurgulanan terzi usulü – ısmarlama – kriterleri hazırlamıştır. Türkiye’nin ilk BREEAM sertifikalı kamu binası olacak bu projenin, çevre duyarlılığı içeren bir çok yenilik getirmesi öngörülmektedir. Böylece gelişme bölgesindeki gelecek dönem yapılaşmada da benzer ölçütlerin uygulanacağı öngörülmektedir. Bu amaçla yeni belediye binasının içerisinde binayı ve sürdürülebilirliği anlatan bir sunum bölümü da düşünülmüştür.

Binanın ‘yeşil bina’ adını almasını sağlayan temel özellikleri; yüksek oranda pasif iklimlendirme ve doğal aydınlatma imkânı sağlayan çift cidar ve galerileşme, ekonomik su kullanımı, geri-dönüşebilir malzeme seçimleri, yeşil çatı ve uyumlu ortam bitkileri tercihleridir. Tüm bu sürdürülebilir öğelerin genel mimari form ve işlev anlayışı dâhilinde bir bütünün parçaları şeklinde işlenmiş olması, son ürünü eklektik bir yapıdan çok daha tutarlı bir örnek yapı haline getirmiştir.

Binayı çepeçevre dolaşan eğrisel cephe tamamen camdan oluşmaktadır. Böylece hemen hemen tüm katlar doğrudan güneş ışığından faydalanmaktadır. Özellikle 2 katı yer altında olmak üzere toplam 9 katı olan ofis binası için bu yaklaşım son derece işlevseldir. Aynı şekilde, belediye meclis binasının bulunduğu alan da tamamen gün ışığını alan korunaklı bir iç avlu/galeri şeklindedir. Binanın her iki yanında yer alan 7 katlı otoparkı ve tek katlı teknik hacimler binası gibi ışık alması gerekmeyen alanlarsa yer altında çözülmüştür.

Eğimli arazide yer almasından ötürü 3 ayrı kotta 3 ayrı girişi bulunan yeni belediye binasının girişleri fonksiyona göre sınıflandırılarak bina içi hareket düzenlenmiş, bina dışında kalan alanlar dış duvarla çevrelenmeyerek çocuk parkı ve rekreasyon alanı olarak çevre yeşiline açık bırakılmıştır.

Binanın dış yüzeyinin tamamen şeffaf olması, kamu kurumunun çalışmasındaki şeffaflık anlayışına doğrudan referans vermekte, aynı zamanda da vatandaşların kamu yapısına girmek istemelerini teşvik etmektedir. Bu şeffaf kabuktan görünen iç mekanlar yüksek, ferah, aydınlık ve sevimli, aynı zamanda da çağdaş ve kaliteli bir izlenim vermeyi sağlayacaktır.

Üç daire formunun yan yana gelmesiyle oluşan plan şeması, dairenin merkezinden dış mekana her yönde eşit uzaklık sağlamakta, bu suretle iç mekanlarda daha homojen bir aydınlık ve dış mekanı her yönde eşit algılama elde edilmekte, merkezden çevreye doğru ışık ve görüş olanağı maksimumlaştırılmaktadır.

Plandaki bu dairelerin içbükey birleşme noktaları, binanın girişlerinin yer aldığı ve girişin vurgulanması yanında yönlenme ve kavramayı da sağladığı noktalardır. Binanın iki yanında yer alan Başkanlık ve Belediye girişleri, en yoğun kullanılan üç kata doğrudan ve kestirmeden ulaşılabilmesini sağlamaktadır.

Başkanlık girişinden ulaşılan ve 18 metre yüksekliği olan galeri boşluğunun ortasında meclis salonu, önemini vurgulayan bir konumda yer almaktadır. Kolayca ulaşılabilen bir konumda, şeffaf, aydınlık bir alanda silindir formuyla yer alan meclis salonu, içe dönük yapısına rağmen doğal aydınlatmadan da yararlanmaktadır. Bu galeri boşluğundan bakıldığında, binanın bütün katları algılanabilmektedir. Bütün üst katlar birbirinin tekrarı ve yine şeffaf belediyecilik anlayışına uygun olarak açık ve rahat ulaşılabilen bir tasarıma sahiptir.

Başkanlık girişinden üst katlara asansör ve merdivenlerle kolayca ulaşılabilirken, alt kattaki servislere de ilave açık merdivenlerle ayrıca bağlantı sağlanmıştır. Meclis ve çevresinde yer alan aktivite alanlarından, hemen altındaki katta yer alan çok amaçlı faaliyet odalarına ve toplantı salonlarına doğrudan ulaşılabilmektedir. Bu salonların altında yer alan Belediye girişinden de yine aynı şekilde bu kata doğrudan ulaşım söz konusudur.

Binaya tüm ulaşımlar, her türlü fiziksel engele sahip insanın, her noktadaki hizmete yardımsız ulaşabileceği şekilde tasarlanmıştır.

Binanın çevresini saran aydınlıklar, binanın toprak kotu altında kalan alanlarının da tüm katlarda doğal havalandırma ve doğal ışıktan mümkün olduğu kadar fazla yararlanabilmesi amacıyla tasarlanmıştır. Bu katlarda bazı ofis alanları yanında, sergi salonları, kafeterya, spor salonu, kreş, mescit gibi sosyal donatı alanları da yer almakta, buradan doğrudan güney bahçeye ulaşılabilmekte, rekreasyon ve çocuk oyun alanları bu bahçede trafikten yalıtılmış bir şekilde düzenlenmektedir.

En üstte yer alan başkanlık katı ve destek birimleri, giderek yoğunluğun azaldığı uzaklıkta konumlanmakta, bunun yanında manzaraya yönlenişiyle ve iç bahçeleriyle zenginleştirilmiş bir prestij katı özelliği taşımaktadır.

Binanın iç malzemeleri uzun süreli dayanıklılık ve bakım gerektirmeme özellikleri yanında ‘yeşil bina’ kriterlerini de sağlayacak şekilde seçilmiştir. Binanın üst çatısı, bakım gerektirmeyen örtücü bitkiler ile kaplanmış ‘yeşil çatı’ olarak düzenlenmiştir. Yeşil çatının çevre binalardan bakışa olumlu estetik katkısı yanında, binaya akustik ve ısı yalıtımı sağlaması, binadan atmosfere ısı yansımasını engellemesi ve yağmur suyunu toplamaya katkısı da söz konusudur.

Tasarımda enerji kullanımı, CO2 salınımı, su tüketimi, malzeme seçimi, yüzey suyunun kontrolü, atık kontrolü, kirlilik denetimi, sağlık ve ekoloji alanlarına bütünsel bakılarak bir ön derecelendirme yapılmıştır. Binada yüksek seviyede yalıtım, düşük hava geçirgenliği, pasif solar enerji stratejileri, az enerji kullanan aydınlatma, çevreye en az zarar verecek şekilde üretilmiş, kontrollü taşınmış yerel malzemeler, az su kullanımını teşvik eden çözümler ve sayaçlar ve yağmur suyunun yeniden kullanımı gibi çevreci çözümler yer alacaktır.

Bahçe ve peyzaj düzenlemesinde de aynı şekilde geri dönüştürülmüş malzeme kullanmaya özen gösterilmektedir.

…

Küçükçekmece Belediyesi Yeni Hizmet Binası Projesi’nin mekanik donanımı, ‘yeşil bina’ konseptinin çok önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Binada konumlanan ‘Trijenerasyon’ sistemi ‘üçlü’ bir enerji kaynağıdır; bu sistemle doğalgaz kullanılarak elektrik üretilirken, aynı zamanda soğutma suyundan da sıcak su enerji kaynağı olarak yararlanılması söz konusudur. Üçüncü aşamada ise sıcak su kaynağından soğutma sistemine kaynak sağlanmaktadır. Bu sistemin enerji kazanımı 1/6 oranındadır. Trijenerasyon sisteminin atık ısısı, bina ısıtma gereksiniminin 1/4’ünü sağlamaktadır. Yine soğutma için gereken enerjinin de 1/4’ü bu sistemle karşılanmaktadır.

Binada kullanılan ‘buz depolama’ sistemiyle, gece saatlerinde buz üretilip tanklarda depolanmaktadır. Depolanan buz, sıcaklığın yüksek olduğu gündüz saatlerinde binanın soğutulmasında kullanılmaktadır. Bu sayede gündüz saatlerinde elektrik tüketimi yükü azalmakta, ülkenin enerji tüketim dengesine ve sürdürülebilir enerji talebine katkı sağlanmakta ve uygun maliyetli soğutma elde edilmektedir. Bu sırada sıcak su gereksiniminin büyük bir kısmı ‘güneş panelleri’ ile karşılanacaktır.

Yağmur suyu depolanarak iç bahçe ve peyzaj alanlarının tamamının sulamasında kullanılırken, lavabo ve duşlardan gelen atık suların arıtılmasıyla elde edilen ‘gri su’ da tuvalet rezervuarlarında geri dönüşüm suyu olarak gereksinimin yüzde 54’ünü karşılayacaktır.

Binaya entegre edilen ‘gelişmiş bina otomasyonu’ sistemi ile etkin enerji yönetimi söz konusudur. Böylece ısıtma, soğutma ve havalandırmanın iklim değişiklikleri ve gece- gündüz zamanlaması, tüm gün ve tüm yıl içinde, iş saatleri ve dışında kontrolü, en ekonomik ve en akılcı şekilde sağlanmaktadır.

Bu sistemlerin yanında, vitrifiye elemanlarının ekonomik su kullanımına uygun olanları seçilmiş, mekanik tesisat ekipmanında A+ ve A++ enerji sınıfı tercih edilmiş, tüm pompa ve fanların yüksek verimli ve değişken hız kontrollü olması sağlanmıştır.

Binanın enerji verimliliği, aynı işi gerçekleştirmek için daha az enerji kullanımı anlamına gelmektedir. İnsan sağlığı, çevre ve ekonomi üçgeninde değerlendirildiğinde bu konunun günümüzde çok önem kazandığını görmekteyiz. Ülkemizde toplam elektrik enerjisinin %20’sinin aydınlatma aygıtları tarafından tüketilmekte olduğu düşünüldüğünde verimli aydınlatma sistemlerinin önemi anlaşılmaktadır.

Binamızda enerji tasarruflu aydınlatma armatürlerinin kullanılarak, güneş ışığından yeterli şekilde yararlanılarak ve aydınlatma otomasyonu yapılarak çok ciddi oranlarda enerji tasarrufu sağlanması amaçlanmıştır. Bu sebeple özellikle iç ve dış mekanlarda otomasyona önem verilmiş, güç yoğunlukları olabildiğince düşük tutulmuştur.

…

Küçükçekmece Belediyesi Yeni Hizmet Binası Projesi Elektrik Mühendisliği açısından gerek yerel ve gerekse uluslar arası standartlar çerçevesinde enerji tasarruf ve verim kriterleri kapsamında tasarlanmıştır. Seçilen enerji verimli sistemler sayesinde karbon emisyonunda da büyük düşüşler sağlanmıştır.

Aydınlatma projesinde enerji verimi yüksek armatürler kullanılarak gerekli aydınlatma seviyelerine ulaşılmıştır. Aydınlatma sistem kurgusu, açık ofislerde kullanımdaki değişikliklere uyacak şekilde tasarlanmıştır. Tesiste bütünleşik bir aydınlatma otomasyonu kurgulanmıştır. Bu sistem, kullanıcının aydınlatmaya müdahalesinin yanı sıra merkezi yazılım ile de kontrol edilebilmektedir. Ayrıca günışığı sensörleri aracılığıyla armatürlerin kontrolü programlanmış ve bu şekilde yüksek enerji tasarrufu sağlanması amaçlanmıştır. Binada dış aydınlatma yalnızca güvenlik ve konfor amacıyla yapılmıştır.

Tüm bu aydınlatma sisteminin getireceği fayda ile yatırım ve işletme maliyetleri hesaplandığında, yaklaşık 2-3 yıl gibi kısa bir sürede yatırımın geri dönüşünün mümkün olduğu görülmüştür.

Ne için, nerede, ne zaman, ne kadar enerji sarfettiğini göremeyen işletmelerin tasarrufa dönük tedbirler alması ve/veya sistemlerini etüt etmesi mümkün değildir. Bu nedenle binada, Binalarda Enerji Performans Yönetmeliği Hükümleri ve BREEAM kriterleri göz önüne alınarak enerji ölçme, izleme, kayıt altına alma ve kuruşlandırma sistemi projelendirilmiştir.

Fosil türevli yakıtların çevreye olumsuz etkileri ve rezervlerinin azalması gibi nedenlerle giderek yaygınlaşan yeni nesil elektrikli ve hibrit araç kullanımını teşvik amacı ile 6 adet araç şarj istasyonu planlanmıştır.

Bütün bu yeşil bina konseptinin amacı, binanın yapım ve  işleyiş sürecinde çevreye en az zararı verecek şekilde tasarlanması yanında, gelecekte de çağdaş yaklaşıma örnek oluşturmak ve bu bilincin yaygınlaşmasını sağlamaktır.